متن نوحه احوالات خروج از مکه

مجموعه اشعار آیینی مذهبی فارسی و ترکی با موضوع احوالات خروج از مکه ویژه محرم و صفر، متن نوحه احوالات خروج از مکه از شاعران آیینی و عاشورایی ترکی و فارسی

احوالات خروج از مکه

 

آیریلدی بیت صاحبی بیت الحرامدن

آلدی صفا وداعله رکن و مقامدن

 

ظلماتی پوشش ایتدی دل شب، خروجنه

تا تیغ کینه اولمیا خارج نیامدن

 

دامان کعبه ایستمدی لاله رنگ اولا

تا دوشمیه حریم حرم احترامدن

 

بطحانی ترک جبرا ایدوب، مصطفی کیمی

سرمشق آلیب طریقه خیرالانامدن

 

سررشته دار عشق چکوب کارواننی

بیر دشته کیم بلا یاغیر اوندا رکامدن

 

ترک ایلدی حسین علی، زادگاهنی

کعبه فغانه گلدی فراق امامدن

 

ای وارث خلیل که سنسن بو گون نشان

بو صفحه وجودده خیل کرامدن

 

گیتمه که گتماقوندا گیدر ذوق اعتکاف

سنسیز دوشر بنای مناسک قوامدن

 

اوز جدیوین مقامیدی بو یر، آلار مدام

صاحب مقام عطرینی قائم مقامدن

 

دیرینه آشنادی سنه مشعر و منی

سنله مصوندی رکن و حریم انحطامدن

 

زمزم لبون هواسنه جوش ایلیوب داشت

تا سوندوره شرار عطش خاص و عامدن

 

سنسن بو سنگ و گلده اولان جوهر کمال

حاصل دگول و گرنه غرض خشت خامدن

 

دامان کعبه دامن فیضون تاپان زمان

فخر ایلیوبدی عالمه بو اعتصامدن

 

گیتسن صفای کعبه گیدر، روح سلب اولار

سعی و صفا و ذکر و رکوع و قیامدن

 

سنسن چراغ کعبه، بو کثرتده یوخ فروغ

روح حرم ملولدی بو ازدحامدن

 

سن احمد و خلیل مناجاتین ایتموسن

تجدید، ذکر زمزمه صبح و شامدن

 

کعبه سنیله یاد ایدر اوز آشنالرین

گیتسن گیدر شمیم مودت مشامدن

 

روباه لر شکاره چیخیب، جست و خیزیله

ای شیر، گوز گوتورمه اماندور کنامدن

 

سیل بلا آشیب داشیب، ای کوه استوار

حفظ ائت بنای وحدتی سن انهدامدن

 

ابر ستم فضای حجازه اولوب محیط

ای آفتاب، نوروی گوستر غمامدن

 

اللر که جدیویله یالان بیعت ایلیوب

آلوده ایتدیلر حجری، استلامدن

 

گون تک شعاعون اولماسا آفاقده عیان

خفاش طبعلر، گوتورر باش منامدن

 

کعبه زبانحالده، شه گرم طی راه

غم قائدی اولوب متمسک زمامدن

 

عشق و وفادی ملتزم شاه، راهده

بیر لحظه وقفه اولموری بو التزامدن

 

اکبر جمالی، ماه شب افروز کاروان

جلوه ایدنده سلسله مشگفامدن

 

اصغر سهیل تک، در اشگی عقیق ایدر

سلکه چکنده رشته مژگان مامدن

 

هر دل وقوع حادثه دن اضطرابده

مفهوم درد و غصه عیان هر کلامدن

 

سیاره طریق محبت ایدوب وقوف

دشت بلاده امر امام همامدن

 

چوخ شام صبحه یتدی، عیان اولدی لاجرم

خورشید، جیب عاشر شهرالحرامدن

 

باش ویردی گون، که باش ویره میر هدا او گون

راه وفاده کامه یته، ترک کامدن

 

گون چیخدی، چیخمییدی ولی کاش تا ابد

قورتارمییدی عالمی موج ظلامدن

 

سیر ایتمییدی کاش زمان، اولمییدی صبح

گردون قالیدی دور قدیم و مدامدن

 

آفاق نینواده چیخان گون، اولیدی کاش

طالع صباح لیله یوم القیامدن

 

گون چیخدی روشن ایتدی او آشوب صحنه سین

قوزاندی بانگ و هلهله قوم لئامدن

 

چشم سپهر خیره اولوب پهن دشتده

برق سنان و خنجر و سهم و سهامدن

 

اعجوبه بیر مقابله گوردی فلک او گون

انصار شاه دینیله افواج شامدن

 

بیر عده بیر سپاه گرانیله روبرو

دل سخت جمله آهن و سنگ و رخامدن

 

اسدی سموم کینه او صحراده ناگهان

شمشاد قدلر هامی دوشدی خرامدن

 

جام بلانی ایلدی لبریز دست عشق

سرمست ایدوب حریف لری دور جامدن

 

دامن فشان اولوب هامی دنیایه شوقله

هر جرعه نوش لب تر ایدوب بو مدامدن

 

آفاق نینواده چیخان گون، اولیدی کاش

طالع صباح لیله یوم القیامدن

 

گون چیخدی روشن ایتدی او آشوب صحنه سین

قوزاندی بانگ و هلهله قوم لئامدن

 

چشم سپهر خیره اولوب پهن دشتده

برق سنان و خنجر و سهم و سهامدن

 

اعجوبه بیر مقابله گوردی فلک او گون

انصار شاه دینیله افواج شامدن

 

بیر عده بیر سپاه گرانیله روبرو

دل سخت جمله آهن و سنگ و رخامدن

 

اسدی سموم کینه او صحراده ناگهان

شمشاد قدلر هامی دوشدی خرامدن

 

جام بلانی ایلدی لبریز دست عشق

سرمست ایدوب حریف لری دور جامدن

 

دامن فشان اولوب هامی دنیایه شوقله

هر جرعه نوش لب تر ایدوب بو مدامدن

 

دست وفائله دریب اول جمع، تو به تک

گلبوته شهادتی شاخ مرامدن

 

بزم لقایه تاپدیلا یول راه عشقده

تسلیم جان یولوندا ایدن اهتمامدن

 

بیر کیمسه قالمیوب اولا یاور او بیکسه

خرد و کبیر و سید و حر و غلامدن

 

ایوای او وقتدن که شهنشاه مشرقین

عزم شهادتیله چیخوبدور خیامدن

 

گویا حریم عصمت پیغمبره ایدوب

اعلان حشر خیمه ده، آخر سلامدن

 

گیتمه حسین، گیتمه سسی عرشه اوج ایدوب

دور حریم خسرو ذوالاحتشامدن

 

طفل صغیر، سیل بلا خانمان فک

مشگل طناب صبر قالا اخترامدن

 

شه دامنین دوتوب ایله آغلاردی گوییا

باران غم یاغاردی بهاری غمامدن

 

شه صبری سالدی جوهره صبری حیرته

دل جلوه گاه دلبر اولوب، بو دوامدن

 

ناگه صفیر تیردن آلدی پیام وصل

پروازه گلدی طایر جان بو پیامدن

 

شوق وصال، نقش وجودی ایدوبدی محو

آئینه ضمیر منیر امامدن

 

بالمره کسدی الفتین اهلندن، اولوب

بو رشته ده اگر چه اثر انفصامدن

 

اوز قویدی رزمگاهه طرف، شهسوار عشق

ظلمات کفری تا یارا برق حسامدن

 

وحدت فروغی، تابش ایدوب موج کثرته

بیر حمله ایله سالدی صفوفی نظامدن

 

بئس المصیر راهنی طی ایتدی لاجرم

هر کیمسه اوز چووردی ره انهزامدن

 

تیغیله بیر شراره عدو کشتنه ووروب

کیم عالم آز قالیبدی یانا بو ضرامدن

 

اولدی تمام جنگ و جدل، نوبتی یتوب

اوج کماله شوق لقا بو تمامدن

 

مرکب دایاندی مصرع سلطان عشقده

ال چکدی دست حق، عنان و لجامدن

 

عنوان خارجی ویریلوب صرف وحدته

دین حس خجلت ایتدی بو اتهامدن

 

اکبر فراقی، عمری ز بس بی صفا ایدوب

بی زار اولوب جراحت دل، التیامدن

 

بدر انتقامنه او شهی ایتدیلر شهید

باک ایتمیوبله خالق ذوالانتقامدن

 

گورسندی بیر اثر لب لعلنده سون نفس

پیکان دمنده اصغر ایدن ابتسامدن

 

یعنی که سلم عشقه، نه لازم خدنگ و تیغ

صیاد کین قصاص آلوری صید رامدن

 

(عابد) حسین آدی، هامی دردین دواسیدی

آختار صفای آیینه دل بو نامدن

 

دل خانه سین غبار تعلقدن ایله پاک

تا جلوه گاه یار اولا بو اختمامدن

 

منضم حقیقته گر اولا عشق معنوی

شور حسین فاش اولی، بو انضامدن

 

بو قلزم عنایت اگر جوشش ایتمه سه

اولماز مراد گوهری تحصیل دامدن

 

درک ایتماقا ولای حسینی بهاسینی

توفیق ایسته دادگر لا ینامیدن

 

مرحوم عابد تبریزی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , عابد

احوالات خروج از مکه

و گریز به کوچ از قتلگاه

 

خلیل وارثی تعجیلیله منایه یتشدی

حرم امیری، حرمله حرمسرایه یتشدی

 

امام عصر، بلا نیتیله، باغلادی احرام

ازل بلا رقمی اهلنه مین آیه یتیشدی

 

حرمده اولمادی ممکن مناده کسماقا قربان

تمام ایلمه میش حجینی بو آیه یتیشدی

 

اوخوندی مکه ده وجهت وجهیه لله

فدالرین گوتوروب دشت کربلایه یتیشدی

 

منای کرب و بلاده کسیلدی قوچ قوزی قربان

غبار غم ایدوب اوج، عرش کبریایه یتیشدی

 

بو رسم شرعیدی قربان کسوب، اوچ حصه ایده لر

بو رسم عکس اولوب، اولاد مصطفایه یتیشدی

 

حسین جنازه سی دورد حصه اولدی، قطعه به قطعه

بو محنتون اثری جمله ماسوایه یتیشدی

 

الین کسن اله، بارماقی بجدل بن سلیمه

باشین کسن دالیدان، شمر بی حیایه یتیشدی

 

بیر حصه قالدی قوم اوسته، او روح عالمه غالب

او حصه زینب مظلوم بینوایه یتیشدی

 

امان او وقتیدن ایستردی قارداشین تاپا زینب

ز بسکه این اخا ذکر ایدوب، اخایه یتیشدی

 

نه گوردی بیر یارالی پیکری دوشوب یوزی اوسته

نه باشی وار، نه الی، آهی نه سمایه یتیشدی

 

آلوب کنارینه عرض ایلدی حسین باجون ئولسون

سنی بو حاله سالوب شمر، مدعایه یتیشدی

 

آچوب جنازه سی اوسته حجاب ایدوب زلفین

بو نوعیله یارالی پیکرینه سایه یتیشدی

 

تاپوب او دم باجی قارداش جنازه سین، آنا اوغلین

حیالی تازه گلین نعش کدخدایه یتیشدی

 

نوایه نی کیمی دلدن گلوبدی پرده به پرده

نواسی اوج ایلیوب، عرشه پایه به پایه یتیشدی

 

اوزینی سالدی سکینه بابا جنازه سی اوسته

قوجاقلیوب باباسین، چون بالا آتایه یتیشدی

 

دیمم نجه آیروب شمر او بیکسی آتاسیندان

غضبلی قمچی النده او بینوایه یتیشدی

 

آیردیلار اسرانی جفائیله شهدادن

حسین باشینی ایدوبله جدا، جدایه یتیشدی

 

ایدوبله ناقه سوار اهلبیتی کرب و بلادن

گیدوبله کوفه ده بیر تازه ماجرایه یتیشدی

 

بو شرح محنتی گلمز جهاندا شرح و بیانه

یزید مجلسنون ظلمی، انتهایه یتیشدی

 

حسین دامنینه چنگ وور امیدیله (واقف)

گلوب بو درگهه هر کیمسه مدعایه یتیشدی

 

 مرحوم واقف سرابی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , واقف سرابی

خروج از مکه

 

ذی حجّه آیینون سگّزی ایش مشکله دوشدی

ائو صاحبی اَل چکدی ائویندن چوله دوشدی

ترک ائتدی حجازی یولا بیر قافله دوشدی

دروازه ده چاووش اجل دوشدی قباقه

یول باشلادیلار گئتمگه صحرای عراقه

 

عفریت جهان باشه قرا معجری سالدی

یعنی گئجه نون عالمی آفاق قرالدی

گویده سیخیلوب پارچا بولوط گوشه ده قالدی

چوخ صاف چوخ آرامیدی صحرانون هواسی

ترس آوریدی کوه لرون دور نماسی

 

سسلندی حراء داغی او دم کهف وفادن

آواز بلند اولدی داخی کوه منادن

بیت الحرم و مشعر و زمزمله صفادن

آخر گئدیشون اولدوقینا سرعت ائدورسن

خوش گلدون حسین ایستدیگون یولدا گئدورسن

 

جدّیمون اصل وطنی خانۀ معبود

ای شاه ولایت آتاما منزل مولود

ای مکّه خدیجه آناما مرکز مقصود

آیریلدی حسین گئتدی خدا حافظون اولسون

اوز مقصدینه یتدی خدا حافظون اولسون

 

زینب اوتوروب تخت روان اوسته موقّر

اطرافینی آلموشدی جوانان هنرور

اجلالینی آرتیرمیش اونون آلتی برادر

نجدی دوه لر سو کیمی یولّاردا آخوردی

زینب دولانوب مکّیه حسرتله باخوردی

 

اشرافی عمارتلری درک ائتدی اوزاقدان

ظلمت بورویوب یوخدی اثر شمع و چراغدان

هر دم گورونور ذرّه ایشیق بعضی اتاقدان

بو منظره دن قلبی اونون نسگله گلدی

اول شهره خطاب ائتدی او خاتون دیله گلدی

 

ای مرکز وحی ازلی مهبط جبریل

وی مولَد ختم نبوی صاحب تجلیل

دروازه سی پروازگه طیر ابابیل

ای حضرت ابراهیمون ارزشلی مقامی

مشهور اولان ای مذبح اسماعیله نامی

 

وقتیکه اولور محکمۀ یوم قیامت

اوردا قورولار حُکمه ترازوی عدالت

سیز اوندا وئرون مالک دیوانه شهادت

اسلامه یزیدون ستمی ریشه کن اولدی

ریحانۀ اسلام جلای وطن اولدی

 

مرحوم یحیوی اردبیلی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , یحیوی اردبیلی

احوالات خروج از مکه و گریز به شهادت حضرت علی اصغر (ع)

 

کاروان مکّه دن عزتلی بیابانه گلور

آشنادور هامی عشقه دیمه بیگانه گلور

 

پیشوا لشکر عشاقه دیوم کیمدور؟حسین

یارینون محضر پر نورینه جانانه گلور

 

سسلنور کعبه دالیجا دایان ای قبله دل

یانار هجرونده سنون بیت خدا جانه گلور

 

دیور آستاری آپار ویر منیده زینبوه

سالا باشه قاباقا چونکه عزا خانه گلور

 

یوخیدی مروه صفانون دوزومی گئتمه گینه

زمزم معرفتون چشمه سی طوفانه گلور

 

قال دیور منده پیمبر کیمی سن غار حرا

باخمیور سمت جبال عربستان گلور

 

منده قربانلاروی ویر دیور هی کوه منا

عشقیلن فاطمه اطهره ریحانه گلور

 

عرفه گورمز حسینینده دعای عرفات

کوی عشقینده دوتوب داش وراشیطانه گلور

 

کعبه عشقه غرض باغلادی احرام حاجیلار

ویریله زینت کامل نچه قربانه گلور

 

کاروان مرتبه حسنی تاپوب اکبریلن

یثربون یوسفی یعقوبیله کنعانه گلور

 

یوسف مصر دوشوب محبسه یالوارمشیدی

بو ولی یالوارور اللهه نه زندانه گلور

 

شاد اولور لیلی باخان وقتیده زیبا یوزونه

شمع امیدینه پر ورماقا پروانه گلور

 

گوسترور خدمتینی زینبه سقای حرم

دوزولوب دور برینده نچه فرزانه گلور

 

هی دیور عزّتیمی آلما الیمدن یا ربّ

منه چوخ گورمه امیدیم بو عزیزانه گلور

 

هامونون گوزلری اوچ سنیّده زهرانی گزور

هله آغوشیده نازیله او دُردانه گلور

 

عطر نابه بوکولوب پیکره حجب و حیا

دارانا زلفلری محضرینه شانه گلور

 

ائیلور عبّاس یوزون سینه ده جنّت گولی تک

گل زیبای محبتدی گلستانه گلور

 

چاتمیوب آلتی آیی باشه هله صود امرون

ام مگه سینه ده صود شوقیله پستانه گلور

 

بوس اولور نور الهی بورین صورتدن

خرداجا عاشقیدی یوللاری مستانه گلور

 

ای قلم کچمه شهادت غمینی ایله رقم

خیمه دن یاز علی اصغر نئجه میدانه گلور

 

سس گلور ئوپ یوزون آخیر ئوپوشون اولسون حسین

اصغرون سینهٔ زهرای پریشانه گلور

 

بوغازیندان وورلار زهریلی اوخ پارچالیار

شهدادن دالی قالماز بویانا قانه گلور

 

یوللارام قانلی قماطین ئوپه اهل ملکوت

عرشیده زائر اولار اصغر عطشانه گلور

 

یارالی حلقون ئوپنده آناسین یادوه سال

یری چادرده حسین مادر گریانه گلور

 

تئز یتور قتلگهه چوخدی یولون گوزلینی

قوشولا محسنیمه روضه رضوانه گلور

 

بدنی خسته اولوبدور ال ایاق چالماقدان

غرق اولوبدور نئچه گون اشک فراوانه گلور

 

رتبهٔ باب الحوائج ویرورم اصغروه

تلسور چوخ یتیشه عزّت شایانه گلور

 

سن کیمی منده اونون خاطرینی ایستیورم

عشق بیماری دواخانیه درمانه گلور

 

ایوون آباد کچورسن قوزی قربانوندن

آلتی آیلقدا کمک اولماقا قرآنه گلور

 

یا حسین نام (معزی) یازیلا دفتروه

اردبیلدن حرم پاکه چو دیوانه گلور

 

معزی اردبیلی

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , معزی اردبیلی

خروج از مکه

 

آقا چه شد که حج شما نیمه کاره ماند

شبهای شهر مکه چرا بی ستاره ماند

 

بار سفر مبند، دلم شور می زند

گویا قیامت است،مَلک صور می زند

 

من خواب دیده ام، سرتان را به نی زدند

گرگان تشنه، زوزه کشان لب به مِی زدند

 

دیدم نسیم شانه به گیسوت می زند

مَرهم به زخم گوشه ی ابروت می زند

 

اینجا بمان که حرمت کعبه تویی حسین

آقا مرو، که عزت کعبه تویی حسین

 

حالا که می روی سفری پرخطر حسین

پس لااقل سه ساله ی خود را مبر حسین

 

پاشیدم آب پشت سر محمل رباب

با ظرف اشک دیده ی خونین جگر حسین

 

این ساربان به درد مسیرت نمی خورد

یک ساربان اهل نظر را ببر حسین

 

او نقشه ها کشیده که دور وبر شماست

چشمش مدام خیره به انگشتر شماست

 

با بردنش نمک به جگر می خورد حسین

شش ماهه ی تو زود نظر می خورد حسین

 

با اینکه مست ذکر خوش یارب توأم

اما هنوز مضطرب زینب توأم

 

یعقوب چشم آینه ها پیر می شود

این شهر بی حضور تو دلگیر می شود

 

دارد ز دیده قافله ات دور می شود

کم کم بساط روضه ی ما جور می شود

 

وحید قاسمی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه فارسی , وحید قاسمی

خروج از مکه

 

کعبه محروم شد ز دیدارت

یـابـن زهـرا خدا نگهدارت

 

کربـلا مـی‌روی و یـا کوفه؟

یا به شام اوفتد سر و کارت؟

 

چه شود ای امام جود و کرم

یک نگاه دگـر کنـی به حرم

 

ای ز جــام بـلا شــده سـرمست

دست و دل شسته از هر آن چه‌ که ‌هست

 

چه شتابان روی به دیدنِ دوست

جای گل سر گرفته‌ای سر دست

 

از حریمت برون شدی مولا

عازم حج خـون شدی مولا

 

هشتِ ذیحجه مردم عالم

همه رو آورند سوی حرم

 

تو دل شب ز بیت امـن خدا

سر به صحرا نهی قدم به قدم

 

کعبه تا صبح ناله سر می‌کرد

پســر فاطمــه مــرو برگرد

 

کعبه با سوز و اشک و ناله و آه

بـر نمـی‌دارد از تـو چشم نگاه

 

سفر تیر و نیـزه و عطـش است

طفل شش ماهـه را مبـر همراه

 

از سفیدی حنجرش پیداست

این پسر ذبح سیدالشهداست

 

نظری کن به غنچه یاست

ثمـر سرخ بـاغ احسـاست

 

اصغـرت را بگیـر از مـادر

بسپارش به دست عباست

 

چون صدایت زند جوابش ده

از سـرشک دو دیده آبش ده

 

نالـه‌ای بـر لـب سـلاله تـوست

کـه شبیـه صـدای نالـه توست

 

 حاج غلامرضاسازگار

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه فارسی , غلامرضا سازگار

خروج از مکه

 

مپرس از من چه مظلومانه رفتند

کبوترها به شب از لانه رفتند

 

حرامی ها چه با این زمره کردند؟

که حج خود بدل بر عمره کردند

 

صفا و مروه آن شب بی صفا شد

که روح کعبه از کعبه جدا شد

 

به شب از خانه، صاحب خانه می رفت

پی یک شمع صد پروانه می رفت

 

حرم شد از حرم یک باره خالی

شده آواره مولا با موالی

 

نگویم می رود مهمان کعبه

رود از جسم کعبه جان کعبه

 

نه بیت و حِجر و زمزم گریه می کرد

که سنگین دلْ حَجَر هم گریه می کرد

 

مقام از هجر، سوزی در جگر داشت

که مولایش ز چشمش پای بر داشت

 

به سوی حج اکبر رو گذارد

که مُحرم اصغری شش ماهه دارد

 

روان با شوق دل سرو روان ها

کنار محمل مادر جوان ها

 

ز محمل می رود چون پرده بالا

تبسم می کند بر نجمه، لیلا

 

که هر کس خواست پیغمبر ببیند

بگو آید رخ اکبر ببیند

 

تفاخر، با تبسم گشت چون جفت

نگاه نجمه با لیلا سخن گفت

 

که بنگر در برم سرو چمن را

در این وجه حسن، بنگر حسن را

 

رباب آسا، رباب اندر خروش است

دلش غوغا کنان و لب خموش است

 

جوانان گرد مهدش جمع آیند

همه شش ماهه را از هم ربایند

 

ندانم از چه دستی آب خورده ست

که یک غنچه دل صد باغ برده ست

 

ادب را گرد او صف می کشیدند

صدای عمه را تا می شنیدند

 

به شب، مه چاکر و روز، آفتابش

به کف قاسم عنان، اکبر رکابش

 

کنار دیده از گریه یمی داشت

دمی چشم از حسینش برنمی داشت

 

خلاف بخت او، چشمش نمی خفت

دل او با برادر، فاش می گفت:

 

غم عشقت بیابان پرورم کرد

هوای وصل بی بال و پرم کرد

 

اگر چه شد عجین با غم گِل من

ولی در این سفر، لرزد دل من

 

از آن ترسم به غم دم ساز گردم

تو را بگذارم و خود باز گردم

 

خسان شادابی گلشن بگیرند

همه بود و نبود من بگیرند

 

کریم از خوشه چین خرمن نگیرد

الهی حق تو را ازمن نگیرد

 

اگر چه این سفر باشد خدایی

ولی آید از آن بوی جدایی

 

بیا و در کنارم ره سپر باش

به نخل آرزوی من ثمر باش

 

مگر با چشم و دل سیرت ببینم

ز گلزار رخ تو گل بچینم

 

حاج علی انسانی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه فارسی , حاج علی انسانی

 

احوالات خروج از مکه و گریز به شهادت حضرت مسلم (ع)

 

آچوب حضوریوه اَل یارب ایسترم توفیق

اوزون موفّق ایت ای وافق و شفیق و رفیق

 

یتوردوم عمریمی باشه تمام غفلتیله

عمل خجالتیم، نیلیوم بو خجلتیله

 

عزیز وقتی هوا و هوسده صرف ایتدیم

همیشه نفس دالنجه دوشوب خطا گیتدیم

 

منی یاراتمیشیدون معرفت سنه یتورم

نه این که معرفتین شاهراهینی ایتورم

 

دلیل انّی و لمّی نی ایتمیرم انکار

اثر موثّره حاکیدی ایتمیشم اقرار

 

اگرچه اولموشام اوّلده قائل توحید

ولی قصور اطاعت ایدر منی نومید

 

اوزون بُلورسن الهی ندور بو یاسه سبب

گئجه گونوز باشا باش ویروب خلاف ادب

 

یقیندور منه بو نشئه دن علاقه کَسَم

گیدم او نشئیه بُلّم نه کاریم نه کَسَم

 

سفر قاباقدا، اوزاق یول، یوخ اَلده توشه ی راه

خطرلی مرحله لر، خاصّه پایبند گناه

 

اینانمشام که قورارسان جزاده بیر دیوان

نیدر محاکمه ده من کیمی سیَه دیوان

 

تمام صورت عصیاندی نامه ی عملیم

ثوابیدن بُلورم محضرونده بوشدی اَلیم

 

عدالتیله اگر حکم قیلسان ای عادل

اینانمورام که منه قهرون اولمیا شامل

 

سموم قهریدن اگر اَسّه بیر دم ای قهّار

شرار غیظه نه بیر تک یانار هامی زینهار

 

رحیمیسن، گرک اوز رحمیویله یول گیده سن

چَکوب حساب کتابه قلم، گذشت ایده سن

 

اود اهلیم بُلورم من گرک یانام ناچار

مگر نجاتیمه توفیقِ رحمون اولسون یار

 

بودور گناهه سبب بُلموشم کریم سنی

کرامت ایله، گذشت ایت، باغشلا سنده منی

 

سنی حسینه قسم ویرّم ای خدای جلیل

حسینی ایت منه باب کرامتونه دلیل

 

همان حسین که اودور سِیُّمینِ هشت و چهار

گناهکارلره ویرمیسن شفیعِ قرار

 

اگرچه خدمتینه گاه گاه مشغولم

ولی اونوندا حضورینده سخت مسئولم

 

کریمسن سن، حسینونده کانِ بخشش و جود

کرامتونله اونون جودیدور منه مقصود

 

حسین خاطرینه ایلمه منی مایوس

هر ایکّی نشاده جود و کرمله قیل مانوس

 

همان حسین که هر بیر بلانی ایتدی قبول

نه دل شکایته آچدی، نه دلدن اولدی ملول

 

بلایه لا دیمدی، ویردی دل رضای حقه

سلیم قلبیله تسلیمیدی قضای حقه

 

نه قدر فرقه ی باطل فشارین آرتوردی

دوزوب دایاندی حق اوسته ثباتیله دوردی

 

وطنده عرصه نی دشمن او قدر تنگ ایتدی

که ضیق خاطر صافی نهایته یِتدی

 

گُل ریاض غمین انزوا نصیبیدی

باخاندا حالینه گویا وطن غریبیدی

 

یزید حقّینی غصب ایتدی، اولمادی قانع

دوشوب بو فکره که سونسون او پرتو لامع

 

ولیده یازدی منه آل حسینیدن بیعت

قبول ایلمسه ایله قتلینه سرعت

 

کلیم وارثی گوردی که چَکمیر اَل دشمن

علاج یوخدی گرکدور اولا جلای وطن

 

اگرچه شایقیدی محضر نگاره گیده

ولی مقدّریدی اوزگه بیر دیاره گیده

 

حقیقی کعبه مرامیله ایتدی عزم حجاز

بلی حقیقته مَعبَردی هر زماندا مجاز

 

یانندا اهل حرم، اقرباء، اوغول، قارداش

مدینه دن گئجه چخدی که سرّی اولمیه فاش

 

ایدوردی طیّ منازل او هادی عالم

یتشدی مکّیه تا پادشاه حِلّ و حَرَم

 

اولاندا واردِ کعبی او محو عشق اله

تعارُفاً دیدی گویا خلیل بسمِ الله

 

منوّر ایلدی بیت خدانی نور خدا

صفا و مرویه ویردی قدوم پاکی صفا

 

مقیم اولوب نچه آی مکّه ده امام زمان

ولیک ویرمدی اهل جفا وقوفه امان

 

او عین اَمانگاهِ ناسی گوردی خطیر

مصمّم اولدی که ویرسون محلّینه تغییر

 

گوروب که مکّه ده قالسا عدو یتر کامه

ولی حبیبیله اوز عهدی یتمز تمامه

 

قِرانِ حجّینی دوندَردی مُنفَرِد حجّه

واریدی چوخ خبری مکر زمره ی لَجّه

 

اوزی بُلوردی یزیدین فساد و حیله سینی

حسین قتلینه گوندردیقی وسیله سینی

 

معیّن ایتمیشدی بیر نچه ستم گستر

امامی حالت اِحرامیده شهید ایده لر

 

حجیجِ کعبه مقصوده ایلدی اعلام

که باغلاسونلا حقیقت طوافینه احرام

 

محبّت اهلینه کوی نگاره اولدی دلیل

او میر قافله ی عشق ویردی امر رحیل

 

محمّد حنفیّه ایشیتدی بو خبری

که ایستور ایلیه قارداشی نینوا سفری

 

قرار شیشه سینه ووردی بو خبر بیر سنگ

اوزین حضور امامه یتوردی چوخ دلتنگ

 

دیدی حسین ندی بو ناگهان سفر قارداش

بو عزمیوین سببین ویر منه خبر قارداش

 

صباح ترویه دور، متّصل گَلور حُجّاج

جهت ندور که خروجه سن اولموسان محتاج

 

اگر بو گِتماقا باعث فشار دشمندور

خدا ایوینده مقام ایت که خلقه مامندور

 

قالانمارام دیدی قارداش، عزیمت ایتمَلیَم

کَسوبله چاره می لابد عراقه گِتمَلیَم

 

بو یرده قالسا حسینون شئون تامی گیدر

توکّله قانیمی بیتینده احترامی گیدر

 

محمّد عرض ایدوب ای خسرو وفا پرور

بُلورسن عهده وفا ایلمزله کوفه لیلر

 

اماندی کوفیه گیتمه اولار وفاسیزدی

تمام قلبلری صدقسیز صفاسیزدی

 

اگرچه نامه لرینده بیان ایدوبله وِفاق

ولیک متّفق اولماز سنیله اهل نفاق

 

سنه محبّ دگولّر او قوم قطع نظر

نظرده دور بابامیز مرتضایه نِیلَدیلر

 

غم فراقیوی لابد نصیب ایدوبله منه

گیدورسن ایمدی که گیتمه عراقه، گیت یَمَنه

 

یَمَنَده ویرمسه دشمن اگر امان قارداش

بو شهر او شهریده بیر قدر دالدالان قارداش

 

بویوردی سهلیدی اولماز یَمَنده ده فرصت

که هر دیاره گیدم قویماز اشقیا راحت

 

ایدم وحوشین اگر آشیانینی مَامن

بو قدر بُل که تاپار اُلدورر منی دشمن

 

ولی گیدوب بو گئجه فکر ایدیم سحر اولا تا

صلاح کار نه امر اولسا ایلرم اجرا

 

مرخّص اولدی محمّد قِییتدی منزلینه

ولی دوام ایده بُلمزدی سوزش دلینه

 

حسینون عالمینی فکر ایدوردی هر دمده

یاناردی شعله ی آهیله آتش غمده

 

او فکریده واریدی تا گئجه حلول ایتدی

گوروب که چوخ نگراندور تحمّلی گیتدی

 

حسین فکرینی باشدان آتانمادی او گئجه

که صبح اولونجه بیر آنی یاتانمادی او گئجه

 

کمال هولیله دوردی اَیاقه ایتدی شتاب

دیدی گیدیم گوروم آیا حسین ویرور نه جواب

 

بلالی قارداشیم اوز دردینه نه چاره ایدور

بُلوم که باش گوتوروب هانسی بیر دیاره گیدور

 

او وقتیده یِتیشوب گوردی باغلانوبدی قطار

حرم کنیز تماماً ‌اولوب کجاوه سوار

 

دیدی حسین گئجه نی بس دیدونکه فکر ایدرم

سنه صباح نه اولسا نتیجه سینی دیرم

 

هارا یِتیشدی او فکرون که اضطرابیله

صلاح نولدی گیدیرسن بیله شتابیله

 

بویوردی جدّیمی رویاده بو گئجه گوردوم

بُلوردی دردیمی امّا دوباره بُلدورورم

 

دیدیم داخی دَگولم اوز حیاتیمه مایل

اَلیمی دوت منیده ایت مزاریوه داخل

 

منه بویوردی که باشلا بلا دیارینه راه

که بیله ایستیوب اولموش گوره سنی الله

 

دیدی که هجریوه یوخ چاره منده لا دیمَرَم

ولی اوزون گیت آپارما یانونجا اهل حرم

 

اُلوم دالنجا اوزون بیله سرعت ایلورسن

بو قدر اَلسیز اَیاقسیز عیالی نیلورسن

 

بودور مشیّتی اُلموش گوره سنی باری

بنات فاطمه نی قوی حجازیده باری

 

دیدی اولاردا گرکدور گیده، بو سرّه گوره

حق ایستسوب اولاری دشمنه اسیر گوره

 

محمّدین ایله حالی پوزولدی بو سوزدن

بیر آه چَکدی که اشکی داشوب آخوب گوزدن

 

بیری بیرینی ایکی مهربان غم مانوس

وداع ایلیوب، آیریلدیلار ولی مایوس

 

حسین قافله سی نیّت عراقیله

حجازیدن چخوب انبوه طَمطَراقیله

 

اجازه ی حرکت ویردی میر اهل ولا

جلال و شوکتیله کاروانی دوشدی یولا

 

کجاوه لر دوزولوبلر یولا نظامیله

علی جوانلاری صاق صولدا انتظامیله

 

قاباقدا فاطمه قائم مقامی محملده

یاننجا باجیسی کلثوم هر مراحلده

 

دالی کجاوه لر ایچره مخدّرات حرم

تمام دبدبه شوکت، جلال و جاه و خدم

 

بو یرده ذهنیمه بعضی مطالب ایتدی خطور

کمیّت سرکش طبعین دایاندی ایتمور عبور

 

روایت اهلی بیله بُلمسون سوزی آزیرام

زبان حالدی بو اوز دلیمجه من یازیرام

 

اگرچه اکبر و عبّاس چوخ مواظبیدی

اولوردی زینبه هر حرمتی که واجبیدی

 

ولی یری واریدی میر کاروان سعید

که ساربانلارینه ایلیِیدی امرِ اَکید

 

کجاوه لرده کیلر اهل بیت عصمتدور

اوشاق بیوک هامی معتادِ ناز و عزّتدور

 

حریمِ نازیده نازیله بَسلَنوبله تمام

بناتِ فاطمه دور خاصّه لازمُ الاِکرام

 

گرک بو اولمیه بیر ناقه تند و تیز گیده

کجاوه چوخ حرکت ایلیوب اذیّت ایده

 

کجاوه لر یِرییَنده اوشاقلارین چوخوسی

یاتار مباد بیری دیسگنه قاچا یوخوسی

 

خصوص ناقه ی زینب وقاریله گیتسون

او نازنینی مبادا کجاوه اینجیتسون

 

آنالارین قوجاقیندا یاتان اوشاقلار وار

اوجا سَس ایلمیون اولماسونلا تا بیدار

 

گنه تعاقب ایداخ مطلبی همان یردن

سوز اهلی رسمیدی باشلار سوزی قالان یردن

 

اولوب قاباقلاریجا عین شاهراه دلیل

دالنجا قطع مراحل ایدوب او اهل سبیل

 

گَلوب گیدن که تصادف ایلردی اول شاهه

چخاردی جاده دن، ایلردی سعی بی راهه

 

کنار راهیله ایلردی هولیله سرعت

امام نصرته تا ایتمسون اونی دعوت

 

شقاق منزلینه تا او سرور ایتدی نزول

او گون اوتورموشیدی خیمه ده حزین و ملول

 

او میر و رهبر ایدوب دم به دم نظاره یولا

گوروب بیری گَلور امّا دوشوب کناره یولا

 

بُلوب گَلور او عرب شهر کوفه دن گویا

او سرور ایستدی اوندان خبر اولا جویا

 

او دمده بیر نفر اصحابیدن ایدوب مامور

اونی حضوره گَتور، حاضر ایلدی فِی الفُور

 

گَلوب امامه سلام ایتدی دوردی محضرده

تمام فکریله امّا گوزی او سرورده

 

امام سویلدی هاردان گَلورسَن، ایله بیان

دیدی که کوفه دیاریندن ای امام زمان

 

بویوردی وضعی ندور کوفه نین، دی وار نه خبر

سکوت ایدوب عرب، اطرافینه بیر ایتدی نظر

 

باخاردی دوره ده مَه رو جوانلارین یوزینه

سوزین دیَنمَزیدی فکر ایدردی اوز اوزینه

 

باخوب که گوردوقی وضعین بیانین ایتسه اگر

بو هاشمیلر ایشیتسه بیر اوزگه حاله دوشر

 

امامه یوز دوتوب عرض ایلدی که رخصت وار

که گوردوقوم خبری آشکار ایدیم اظهار

 

جواب ویردی او سرور سوزون دی، ایتمه نهان

منه محارمِ اسراریدور بو پیر و جوان

 

دیدی که چخمامیشام کوفه دن کناره مگر

گوزومله گورموشم ای پادشاه جنّ و بشر

 

نهانی کینه سینی کوفیان پدید ایتدی

گونون گون اورتاجاقی مسلمی شهید ایتدی

 

بو سهلیدور اونی اُلدوردولر شقاوتیله

سوروردولر یارالی نعشینی اهانتیله

 

خیال ایدنده یانور دل بو غم شراره سینه

او نعشی ووردولا قصّابیلر قَناره سینه

 

بو حالیدن که امام غریب اولوب حالی

آخوب عُذاره سرشکی، پوزولدی چوخ حالی

 

دوروب اَیاقه روان اولدی حالی دیگرگون

یِتیشدی خیمه ی زینبده اَگلشوب محزون

 

بویوردی زینب مظلومیه امام زمان

دایانما، حاضر ایله مسلمون قیزین باجی جان

 

خدیجه نی گَتوروب زینب اَلَم پرور

آلوب دیز اوستونه شه ایتدی چوخ نوازشلر

 

یوزین گوزین اوپوب، اَل چَکدی لطفیله باشنا

خدیجه صورتی فوراً بویاندی گوز یاشنا

 

فراستی چوخیدی بسکه حسّ ایدوب او بالا

که وار باشندا بلا، چَکدی آه واویلا

 

توکوب سرشکینی عرض ایلدی نه واردی مگر

یتیمیله بیله رفتار ایده لّه ای سرور

 

بو لطفیدن بیله احساس ایدور دل حزینیم

که ایمدی منده یتیمم، آتام ئولوبدی منیم

 

 مرحوم ذهنی زاده

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , ذهنی زاده

احوالات خروج از مکه

 

اوز حجّینی خلیل وفا قویدی ناتمام

بیر اوزگه کعبه ده ایده بو کسری ضَم گیدر

 

گر چه مناده کسمدی قربان ذبیح عشق

دشت بلایه پادشه غم حشم گیدر

 

قربانلارین گوتوردی منای محبّته

بیر حکمتیله مظهر غلم و حکم گیدر

 

گویا متاع وصله خریداریدی او شه

بازار غمده ایتماقا بیع و سلم گیدر

 

باران فیضه قابلیدی خاک کربلا

علّت بودور او ابر سخا و کرم گیدر

 

اول دشتده ویروب اوزی انصاری تشنه جان

باخموبلا قان آخوب یره مانند یم گیدر

 

تاپدی او قانلاریله همان خاک بیر صفا

یاددان چیخار فسانۀ باغ ارم گیدر

 

گچدی جدایه باشلاری گون تک جلاله باخ

شامین یولون او نوریله اهل ظُلَم گیدر

 

شاه شهید یاشنی هر کس گوروب دیدی

بو باش بنای ظلمی ایدوب منهدم گیدر

 

معشوق ایسته مشدی کسوک باشلارا اوزلری

شامه بدون صحبت لا و نعم گیدر

 

یاندی تالاندی لانه و کاشانه ظلمله

بیر دسته آهوان حرم قیلدی رَم گیدر

 

هفتاد اوچ نفر خانم عورت اوشاق گلین

بیر ناخوشین یانینجا دوشوب پیش و کم گیدر

 

سرسلسله امامیدی بزم یزیدیده

هر چند التماسنه سایر امم گیدر

 

باخ زینبون جلالنه کیم عشق راهنی

اوز قارداشیله گور نه قدم بیر قدم گیدر

 

« صافی » بو سخت قافیه دن اَل گوتور گلن

کم کم دوشر صعوبته تاب قلم گیدر

 

سن باخما یول اوزاقدی خیالونده شامه گیت

هر کس دئسه گرک بو یولی من گیدم گیدر

 

قیل اوزگه مطلعیله بیان شام قصّه سین

سانما بو سوزلریله اورکدن او غم گیدر

 

چون اعظم مصائب اولاندا سوال امام

ویردی جواب سائله الشّام والسّلام

 

مرحوم صافی تبریزی

 

 

موضوع: احوالات خروج از مکه ,
زبان شعر و شاعر: نوحه ترکی , صافی تبریزی